Oczyszczalnia Ścieków, wchodząca w skład Wodociągów Krośnieńskich, przyjmuje ścieki z miasta Krosna oraz z ośmiu okolicznych gmin, tj. z Miejsca Piastowego, Korczyny, Wojaszówki, Chorkówki, Krościenka Wyżnego, Dukli, Iwonicza-Zdroju oraz Jedlicza. Dobowo instalacja przetwarza ok. 16 000 m3 ścieków i jest największym tego typu obiektem w okolicy.
Cała infrastruktura krośnieńskiej oczyszczalni zlokalizowana jest w północno-zachodniej części miasta, w dzielnicy Białobrzegi. Obiekt został wybudowany w latach 1964-1973 i oddany do użytku w roku 1974. Pierwotna przepustowość oczyszczalni wynosiła 10 480 m3/dobę, ale dzięki sukcesywnej modernizacji i rozbudowie jej wydajność została zwiększona. Obecnie oczyszczalnia przetwarza rocznie ok. 7,6 mln m3 ścieków komunalnych.
Podstawowe parametry:
– projektowa przepustowość – 27 646 m3/dobę,
– projektowa wielkość wyrażona w RLM – 145 267 RLM,
– średniodobowy przepływ – 21 000 m3/dobę.
Na terenie Oczyszczalni Ścieków systematycznie realizowane są projekty inwestycyjne i modernizacyjne, które mają na celu zapewnić stabilność funkcjonowania całej oczyszczalni oraz wymagany poziom parametrów technologicznych i środowiskowych, a także zwiększyć jej samowystarczalność energetyczną, poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych.
– Opis procesu technologicznego –
Ścieki dopływają do oczyszczalni kolektorem o średnicy 1400 mm i poddawane są mechaniczno-biologicznemu oczyszczaniu.
W zakresie mechanicznego oczyszczania pierwszym etapem jest dwustopniowy proces cedzenia na kratach:
– zgrzebłowej kracie rzadkiej o prześwicie 40 mm (wstępne podczyszczanie ścieków),
– trzech kratach gęstych o prześwicie 6 mm (dwie kraty taśmowo hakowe i jedna krata zgrzebłowa).
W wyniku tego procesu ze ścieków usuwane są zanieczyszczenia stałe o granulacji powyżej 6 mm. Po wstępnym oczyszczeniu na kratach ścieki kierowane są do dwóch komór pompowych, każda wyposażona jest w cztery, równolegle pracujące agregaty pompowe o wydajności 1000 m3/h każdy. Za ich pomocą ścieki przetłaczane są na dwa dwukomorowe piaskowniki poziome o łącznej pojemności czynnej 350 m3, których zadaniem jest zatrzymanie, w wyniku sedymentacji, zawiesin mineralnych. Jest to kolejny etap mechanicznego oczyszczania ścieków. Piaskowniki wyposażone są w denne zgarniacze z napędem hydraulicznym, które służą do usuwania z dna piaskowników zatrzymanych zawiesin mineralnych. Zatrzymany w piaskownikach uwodniony piasek kierowany jest na separator piasku zintegrowany z płuczką piasku, który pozwala na oddzielenie piasku od nadmiaru wody i wymycie części organicznych.
Układ hydrauliczny obiektów oczyszczalni został zaprojektowany tak, że dalszy przepływ ścieków przez kolejne obiekty technologiczne oczyszczania odbywa się grawitacyjnie.
Ścieki opuszczające piaskowniki przepływają korytem do dwóch dwukomorowych, równolegle pracujących, prostokątnych osadników wstępnych o łącznej pojemności 2268 m3. Znacznie dłuższy czas zatrzymania ścieków w osadnikach wstępnych pozwala, poprzez sedymentację, na usunięcie łatwoopadających zawiesin organicznych, które wyprowadzane są z dna osadnika przez denne zgarniacze z napędem hydraulicznym i stanowią osad wstępny, kierowany do procesu przeróbki osadów.
Oczyszczanie ścieków na osadnikach wstępnych jest ostatnim etapem mechanicznego oczyszczania ścieków.
Podczyszczone mechanicznie ścieki odpływają grawitacyjnie korytami do biologicznego oczyszczania ścieków, który oparty jest klasyczny schemat Bardenpho (z predenitryfikacją osadu recyrkulowanego). Układ biologicznego oczyszczania składa się trzech reaktorów biologicznych oraz trzech osadników wtórnych. W reaktorach w wyniku działalności biochemicznych mikroorganizmów osadu czynnego zachodzą we wspólnym systemie procesy biologicznego usuwania ze ścieków związków węgla organicznego, azotu i fosforu. W bioreaktorach, o pojemności 8616 m3 każdy, zostały wydzielone następujące komory:
– komora predenitryfikacji KDP – 414 m3,
– komora defosfatacji KDS – 414 m3,
– komora denitryfikacji KD – 2689 m3,
– komora przejściowa KN/KD(przemienna) – 1681 m3,
– komora nitryfikacji KN – 3418 m3.
Proces biologicznego oczyszczania ścieków przebiega w strefach beztlenowych i tlenowych. Komory beztlenowe wyposażone są w mieszadła do utrzymania w zawieszeniu i pełnym wymieszaniu mikroorganizmów osadu czynnego ze ściekami. W komorach tlenowych (nitryfikacji) na dnie zamontowane są ruszty do napowietrzania drobnopęcherzykowego z membranowymi dyfuzorami. Komora przemienna posiada zarówno ruszt napowietrzający, jak i mieszadło, aby w zależności od potrzeb mogła pracować jako komora beztlenowa lub tlenowa. Za dostarczenie wymaganej ilości powietrza do natlenienia ścieków odpowiedzialne są dwie wysokosprawne, nowoczesne, dmuchawy TurboMAX o wydajności 6600 m3/h każda. Dmuchawy charakteryzują się bardzo wysoką sprawnością, która została uzyskana dzięki połączeniu technologii łożysk powietrznych z wysokoobrotowym silnikiem o magnesach stałych.
Dla zapewnienia wysokiego stopnia usunięcia azotu na końcu każdego z reaktorów zainstalowane jest łącznie sześć mieszadeł pompujących o wydajności 1400 m3/h każde, za pomocą których część ścieków wraz z osadem czynnym z końca strefy nitryfikacyjnej zawracane jest do komór denitryfikacji (recyrkulacja wewnętrzna).
Mieszanina oczyszczonych ścieków i osadu czynnego odpływa z końcowej części komory nitryfikacji do wspólnego kanału odpływowego i dalej przez komorę rozdzielczą na trzy osadniki wtórne o łącznej pojemności 9000 m3.
Osadniki wtórne są to żelbetowe, cylindryczne zbiorniki o poziomym przepływie, z centralnym zasilaniem. Średnica wewnętrzna każdego osadnika wynosi 35 m. Zadaniem osadników jest oddzielenie osadu czynnego od oczyszczonych ścieków. Oddzielony osad czynny w wyniku sedymentacji opada na dno osadników i poprzez układ zgarniaczy dennych kierowany jest do leja osadowego osadnika, a następnie do pompowni osadu recyrkulowanego. Część wyprowadzonego osadu (osad nadmierny) usuwana jest z układu, a pozostała część przetłaczana jest z powrotem do komór predenitryfikacji w reaktorach biologicznych (recyrkulacja zewnętrzna). Ścieki oczyszczone odpływają z osadników wtórnych systemem przelewów do kanału odpływowego i dalej grawitacyjnie do odbiornika (rzeki Wisłok). W przypadku wysokich stanów wody w odbiorniku oczyszczone ścieki tłoczone są ciśnieniowo do odbiornika poprzez układ pompowy.
***
Osady zatrzymane w lejach osadowych osadników wstępnych i osad nadmierny pompowane są do zagęszczaczy grawitacyjnych osadów, w których poprzez odpowiedni czas przetrzymania ulegają zagęszczeniu. Tak przygotowany osad poddawany jest procesowi fermentacji mezofilowej w dwóch komorach fermentacyjnych o łącznej objętości 5000 m3. W wyniku fermentacji (stabilizacji beztlenowej) następuje redukcja substancji organicznej, obniżenie podatności osadu na zagniwanie i wytwarzany jest biogaz, jako produkt uboczny zachodzących przemian. Osad po stabilizacji beztlenowej odwodniany jest mechanicznie na prasach taśmowych. Rocznie wytwarzanych jest około 10 000 ton osadów. Część osadów po procesie odwadniania kierowana jest do suszenia w suszarniach słonecznych.
***
Powstający w procesie fermentacji biogaz ujmowany jest w górnej części komory fermentacyjnej, a następnie oczyszczany w odsiarczalnikach oraz w filtrze węglowym i magazynowany w zbiorniku biogazu o pojemności 1000 m3. Biogaz spalany jest w dwóch modułach kogeneracyjnych o łącznej mocy 384 kW, w celu wytworzenia energii elektrycznej. Przy rocznej produkcji biogazu na poziomie 1 200 000 m3 wytwarzane jest około 2300 MWh energii elektrycznej, co pozwala na pokrycie 60-70% zapotrzebowania oczyszczalni ścieków.
Uzupełnieniem produkcji energii jest instalacja fotowoltaiczna o mocy 100 kW.
***
W celu ograniczenia uciążliwości zapachowej oczyszczalni wszystkie obiekty procesowe części mechanicznej i przeróbki osadów zostały zhermetyzowane poprzez wykonanie przykryć laminatowych, a odciągane powietrze oczyszczane jest w procesie biofiltracji.